Ineke Lautenbach schrijft over lied 263: Wees Gij mijn toevlucht
In de vespers in de veertigdagentijd van 2006 zongen we als terugkerend beginlied Heer, wees mijn toevlucht in de komende nacht. Het raakte me. Het raakte me diep, zo diep dat ik een kopie in het hangmapje deed waarin ook mijn testament is te vinden. Hiermee kan ik gaan slapen.
Destijds viel het me niet op dat dit lied wel heel pontificaal begint met Heer...
De Eeuwige gaat mee
Ik was de eerste keer ondersteboven van dit lied. Ook na zes vespers, misschien nog wel meer na zes vespers. We hebben het een aantal jaren later nog eens gebruikt en weer kwam het binnen, opnieuw zes vespers lang. En het blijft me raken, keer op keer.
Voor mij raakt dit lied aan de kern van wat ik geloof: de Eeuwige gaat mee, altijd en overal. De Eeuwige gaat mee als ik overdag met van alles en nog wat bezig ben. De Eeuwige is er 's nachts als ik slaap, of als ik wakker ben. De Eeuwige geeft me
wijsheid, rust in mijn hart,
bevrijding van wat mij ontstelt en verwart
zoals het in dit lied is geformuleerd. En je hoort het in de Naam van de Eeuwige, die te vertalen is als
Ik ben
Ik zal er zijn
Ga maar, dan ga ik met je mee
Niet dat de weg rustig zal zijn, zonder gevaar, zonder leed. Wel dat je de weg niet alleen hoeft te gaan. De Eeuwige gaat mee, is er bij in vreugde en verdriet.
De Eeuwige is mannelijk en vrouwelijk
Maar het begint wel heel pontificaal met Heer. Voor veel mensen is het vertrouwd om de Eeuwige zo aan te spreken. Anderen voelen zich er erg ongemakkelijk bij dat God als man wordt neergezet. Immers, de Eeuwige is zowel mannelijk als vrouwelijk. We lezen het al helemaal in het begin van de bijbel, in Genesis 1:27
God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen.
Als de mens mannelijk en vrouwelijk is en naar God's beeld geschapen, zal ook God mannelijk en vrouwelijk zijn. Wel jammer dat de vertalers in 2004 zowel God als de mens weer mannelijk aanduiden: "God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen". Het Nederlands heeft geen goede vorm om het geslacht in het midden te laten, maar jammer is het wel.
Wees Gij mijn toevlucht
Juist door dat begin van het lied heeft het even geduurd voordat ik ontdekte dat het in het Liedboek - Zingen en bidden in huis en kerk is opgenomen. Het staat er in als lied 263: Wees Gij mijn toevlucht. Er is blijkbaar iets met de tekst gebeurd!
Ik heb mijn oude kopie opgevist, de versie uit Zingend Geloven 8, en naast het Liedboek gelegd. En inderdaad, de tekst van het lied is op diverse punten aangepast. De verandering in de eerste regel valt het meest op en maakt in één keer het hele lied inclusief: God wordt alleen nog aangesproken, niet meer aangehaald als mannelijk (of vrouwelijk). Wat een welkome aanpassing!
De andere veranderingen zijn klein en zorgen ervoor dat er geen verschillende in ritme meer zijn tussen de coupletten.
Herkomst
Kerkliedwiki vertelt ons iets over de herkomst:
Het lied is gebaseerd op een traditionele Ierse hymne die ontstaan is in de achtste of mogelijk zelfs in de zesde eeuw. De hymne is eeuwenlang gezongen in de kloostertraditie. In 1912 heeft Eleanor Hull een Engelse vertaling gemaakt onder de titel Be Thou My Vision. In 1919 werd het lied in Irish Church Hymnal gecombineerd met de melodie van de Ierse traditional Slane.
Op de Engelse Wikipedia is meer over dit lied te vinden.De Nederlandse tekst is gemaakt door Wijnand Honig.
Luisteren lukt natuurlijk prima via YouTube (zoek op Be thou my vision). Ik vind deze instrumentale uitvoering erg mooi. Geen idee wie de uitvoerenden zijn, ik heb nooit van de Webb Family gehoord. Ze lijken me niet erg bijdetijds, maar spelen kunnen ze!
{youtube}AZfD5KrH5d8{/youtube}
Ineke Lautenbach is al jaren lid van de cantorij van de PKN gemeente De Rank in Nieuwegein. Ze schrijft liedteksten, die gebundeld zijn in haar boek Herinnering. Ze is actief lid van Netwerk Mirre en het Europees Forum van christelijke LHBT Groepen